Groen maar niet links

Mijn RD-column van 17 december 2016

Het heeft mij altijd verbaasd dat de milieuproblematiek zo weinig aandacht krijgt in conservatieve kringen. Conservatieve denkers en politici maken zich druk over allerlei vraagstukken, maar schijnbaar niet over de staat van onze planeet. Is dat omdat ze denken dat het een links thema is?

Enkele jaren geleden kwam de onverdacht conservatieve filosoof Roger Scruton met zijn boek Groene filosofie. Anders dan sommige rechts-populistische politici bleek hij geen klimaatontkenner. Zijn visie op de bescherming van natuur, milieu en landschap is een logisch uitvloeisel van een conservatieve kijk op de wereld.

Het is echter de vraag in hoeverre Scrutons ideeën zijn verwerkt door het conservatieve publiek. Thierry Baudet bijvoorbeeld, die een tijdje geleden een blije foto op Twitter zette van Scruton en zichzelf, met als onderschrift ‘Wij zijn het eens’ – het door Baudet opgerichte Forum voor Democratie wijdt op zijn site geen woord aan natuur en milieu, hoewel het een politieke partij beoogt te zijn.

Baudet zei onlangs op een bijeenkomst dat een door mensen veroorzaakte klimaatverandering ‘hoogstwaarschijnlijk flauwekul’ is. Als hij Scruton zou lezen in plaats van foto’s van hem te maken, zou hij weten dat Scruton op grond van gedegen bronnenstudie tot de conclusie komt dat menselijke invloed op klimaatverandering zeer aannemelijk is. We waren het toch eens?

Onlangs zag ik een mooie documentaire, waarin Alicja Gescinska bij Scruton op bezoek gaat. Het woord ‘idyllisch’ is volstrekt ontoereikend om te beschrijven hoe Scrutons boerderij op het platteland van Wiltshire eruit ziet.

Op zeker moment wordt Scruton gewezen op het ongebruikelijke van een conservatieve filosoof die  over het milieu schrijft. Hij reageert met te stellen dat het milieu ‘fundamenteel een conservatieve zaak’ is.  We zijn, zegt hij, op aarde als ‘trustee’ (beheerder). Je moet beheren wat de doden hebben nagelaten voor het welzijn van de ongeborenen, en dat geldt niet alleen voor het  menselijke, maar ook voor het natuurlijke kapitaal.

Het door en door Engelse-groene karakter van Scrutons woonomgeving is geen product van het soort nostalgie dat in populaire tijdschriften de boventoon voert, maar van een weldoordachte filosofie. De liefde voor ons thuis (in het klein en in het groot) is daarin een belangrijk element. Het is een thuis dat ons gegeven is, en dat we ook weer moeten doorgeven.

Zorgen voor de wereld om ons heen is dus geen linkse hobby, maar het past bij de aard van onze aanwezigheid op deze planeet. Als beheerder – anders gezegd: rentmeester – is het onze taak om te zorgen voor wat ons wordt toevertrouwd. Het zou absurd zijn om een uitzondering te maken voor alles wat met groen te maken heeft.